Na een ommetje gemaakt te hebben in Moskou, komen we dinsdag 11 juli 2017 aan op het bruisende Havana. Verkreukeld van de lange vliegreis, een droge keel door de langdurige blootstelling aan de airco en wat onrustige ingewanden van het Aeroflot voer, werken we ons met paspoort en VISA door de controle. Verwachtingsvol staan we als vijftien nog ietwat onbekende mensen in een groepje. Hoe gaan de komende twintig dagen eruit zien, wat voor land is Cuba? Maar vooral: welk avontuur staat ons te wachten? Little did we know…
Uno: Hospitalidad
Waar te beginnen? Na drie weken rondtrekken hebben we zo ontzaglijk veel beleefd. Het mooiste is toch echter wel de warme ontvangst en bewonderingswaardige gastvrijheid van Cuba en de Cubanen. Dankzij de niet aflatende charme (en het rappe Spaans) van onze reisleidster Marion werden deuren letterlijk en figuurlijk geopend. Zo sliepen we in Havana tweemaal in hetzelfde casa, waar we overladen werden met knuffels, mangosap, kussen, mangosap, airco, mangosap, liefde, mangosap, warmte en mangosap. Cuba is een land dat veel schaarste kent, maar niets werd gespaard om deze vijftien reizigers het beste van Cuba te laten zien. Waar we ook kwamen, er werd gekookt, we mochten overal slapen, we werden vriendelijk geholpen. We kregen zelfs een rondleiding van een ex-bokskampioen in Santiago de Cuba (ja, dat hebben we even geverifieerd, nee we konden hem niet vinden) en maakten vrienden met onder andere een charmante cowboy – een Cubaan met blauwe ogen, zucht… – en vader en zoon Luis.
Dos: Callos en el culo
Cuba neemt van punt tot punt zo’n 1750 kilometer van onze aardbol in beslag. De route die we aflegde in onze drie stalen huur-rossen, bedroeg 3.423 kilometer. Een letterlijk veelbewogen rit. Diverse kraters in het wegdek zorgden ervoor dat we af en toe uit moesten wijken waardoor we gezellig tegen de linker, danwel rechterkant van de auto geplakt zaten. Ook de zoektocht naar tankstations waar Especial werd verkocht was vaste prik. Diverse keren moesten we op een reservetank toch nog “iets verder rijden” en reden we eenmaal zelfs op de laatste druppels een tankstation binnen.
Tres: Iglesias Cubanas
De mooiste en meest indrukwekkende herinneringen liggen in de Cubaanse kerken. In Havana werden we meteen uitgenodigd voor een kerkdienst. Het begon om 20:00 uur, maar daar hadden wij onze eerste kennismaking met Cubaanse planning. Op dat tijdstip waren er vijftien Nederlanders en vijf Cubanen. Maar naarmate de avond vorderde werd dat meer en aan het einde van de avond zat de kerk vol. We zongen Spaanse liedjes (of deden alsof) en zongen de gemeente in het Nederlands toe – maar dan iets minder swingend dan de locals – en spraken met de dominee. Via de Spaans Evangelische Zending leverden we Spaanse bijbels af.
In Camaguäy zouden we een laptop afleveren in een kerkje. We hadden die dag het grootste gedeelte stil gestaan door autopech en waren wat gaar en moe. We reden met de auto’s een wijk in die je normaal alleen in documentaires of op foto’s ziet. Kleine, krakkemikkige huisjes, de riolering zichtbaar, modderwegen, paarden aan een touw voor de deur, varkens in de tuin, veel mensen buiten. In onze westerse ogen: armoede. We werden warm ontvangen in de kerk, een gebouwtje van ongeveer vier bij vijftien meter, golfplaten dak, dertig houten bankjes en bungelende airco’s. De dominee, zijn vrouw en twee kinderen gingen meteen aan het werk om een maaltijd voor ons te koken en slaapplekken te regelen. De dominee vertelde zijn levensverhaal, hoe hij op jonge leeftijd een ongeluk had gehad, hoe hij Gods roeping daarin had gezien en dat hij nu leider was van de kerk, maar vooral van de jeugd. Hoe een groep van vijftien Amerikanen begin juli zou komen, maar niet kwam en dat wij nu kwamen – met vijftien mensen. Hij sprak zo groot over God, vol liefde en aanbidding. Dat is een herinnering waar we gedurende de rest van de reis nog veel aan hebben teruggedacht en over hebben gesproken. God is overal!
Cuatro: Los animales de Cuba
Bijzondere aandacht verdient ook: de fauna van Cuba. Dit varieerde van welkome gasten, tot onwelkome gasten. Het strand van Santa Lucia behuisde hele kolonies krabben. Tijdens ons avondeten aldaar aanschouwden we een vang-actie van twee vurige Cubanen die in een mum van tijd grote zakken vulden met krabben en weer vertrokken in hun oldtimers. Op een van de slaapplaatsen werden we bezocht door een heuse tarantula. Gelukkig was daar held ‘Freddy’ – de eigenaar van het huis waar we kampeerden – die sloeg met zijn slipper Teunette Tarantula naar de knoppen en hakte haar daarna nog even doormidden. Crisis bezworen. Tijdens een nachtelijke tocht zagen we een groene schildpad eieren leggen. Op een goede dag gingen we op safari en zagen we kolibri’s, wilde paarden, krabben, slangen, aasgieren en meer. Ook het onderwaterleven is een bezoek aan Cuba waard: een kleurrijk scala aan vissen, zeesterren, kwallen en planten waren met duikbril en snorkel excellent waarneembaar. Een absoluut hoogtepunt: een tocht door Valle de Vinales per pony express. Wind in de haren, op een briesende bles, lekkere rumcocktails en sigaren onderweg: we wilden nooit meer naar huis.
Naast alle levende dieren, werd ook de serie roadkills vrij lang. Zo reden we over een slang, een kamikaze-leguaan en werd meer dan een krab geplet. Opmerkelijk genoeg, wel allemaal door dezelfde chauffeur, een ernstige zaak.
Cinco: Si, vamos!
Wat een ervaring. We hadden autopech, beleefden tropische regenbuien, handelden onderling in O.R.S. en Norit, hadden soms hoge nood boven op een rots zonder toilet. We deden de was onder toezicht van twee leguanen, maakten vele vrienden, zochten naarstig tankstations, kochten illegaal brood (buiten het bonnensysteem om), reden paard en gingen op safari.
We reden van Havana richting Santa Clara, Camaguay, playa de Santa Lucia, Santiago de Cuba, Las Tunas, Trinidad, Cienfuegos, Playa Giron, Havana (om eenvijfde van de groep uit te zwaaien), Pinar del Rio, Manuel Lazo, Cabo de San Antonio en weer terug via Valle de Vinales naar Havana. We sliepen in kerken, op bergen, in hotellobby’s, hostels, op het strand, op diverse patio’s, bij onze nieuw vrienden Luis & Luis en op het vliegveld.
Ik realiseer me hoe vaak ik het woord ‘hoogtepunt’ heb gebruikt en nog vaker wilde gebruiken. Deze reis was een groot hoogtepunt, Cuba is een veelzijdig, vindingrijk, cultureel sterk, historisch diep land. Een absolute aanrader!
Met dank aan Nienke voor het reisverslag!